“Debiut”, czyli projekcja serialu w teatrze [RECENZJA]

Chcecie wybrać się do teatru, ale do kina? No to kierunek Łódź – Teatr im. Stefana Jaracza. To tutaj Aneta Groszyńska wyreżyserowała niezwykły, nowatorski spektakl, którego pomylić nie sposób z teatrem telewizji.

Niewątpliwie pikanterii zapowiedzi “Debiutu” dodaje określenie “serial”, a jednocześnie prowokuje do zastanawiania się, dlaczego taka forma i czy faktycznie podąża ona za treścią. Całość składa się z  ośmiu odcinków. Zajmuje 140 minut. W tym czasie widzimy 38. aktorów.

Zajrzyjmy do opisu. Główna bohaterka, Sara (Agnieszka Skrzypczak), świeżo upieczona absolwentka reżyserii teatralnej, szuka możliwości zrealizowania swojego wymarzonego debiutu. Pełna entuzjazmu i nadziei, wyrusza w podróż po teatrach w całej Polsce, starając się przekonać kolejnych dyrektorów do swojego pomysłu na spektakl. Droga do spełnienia marzeń jest jednak długa, a teatr, od frontu miejsce artystycznej wolności, od kulis okazuje się instytucją zaśniedziałą, chybotliwą, zależną od aktualnej władzy i targaną wewnętrznymi konfliktami.

Historia Sary staje się opowieścią o ideałach, kompromisach i trudnej walce każdego artysty o to, by pozostać w zgodzie z samym sobą. „Debiut” jest historią młodej reżyserki, która szuka swojego miejsca w teatrze, a zarazem pejzażem instytucji kultury – czasami złośliwym, innym razem zabawnym, z pewnością ironicznym obrazem folwarków, prowadzonych przez różnej maści dyrektorów. Jest też historią o marzeniach i trudnej, czasami zabawnej, wyboistej drodze, wiodącej do ich realizacji. Opowieścią uniwersalną o cenie, jaką trzeba zapłacić za wejście w „dorosłe, zawodowe życie” i starcie z systemem, nie tylko teatralnym.

Sposoby na obejście systemu

“Debiut”, choć traktuje o środowisku teatralnym, ma wymiar uniwersalny. Podczas przerwy w projekcji widzowie dzielili się ze sobą spostrzeżeniami o podobnych sytuacjach na innych odcinkach zawodowych. Formułowali także wnioski o prekursorskiej sile nowej formy. Bo przecież, jeśli znów pozamykają teatry, to może to jest sposób na obejście systemu. Da się zrobić taniej i zbłądzi pod strzechy.

Całość składa się z sekwencji scen – odcinków poprzeplatanych wypowiedziami artystów spoza głównego wątku, którzy krótko opowiadają o swoich zawodowych przeprawach. Potwierdzając – Sara to nie przypadek odosobniony. Mamy sieć aktualnych, wyrażonych wręcz łopatologicznie odniesień (np. audyt biskupa w teatrze). Jest świat widziany oczyma młodej artystki, ocierający się o publicystykę. Nie brakuje motywów symbolicznych – jak prawie pusta widownia w teatrze. Oto dwie osoby zajmują się wyłącznie niemal konwulsyjnym zmienianiem miejsc w oczekiwaniu na spektakl, którego nie będzie. Efektem młodej reżyserki drogi przez mękę do debiutu jest nowa koncepcja przedstawienia, “poklejona” niejako z ujęć video.  Inspiracja to wędrówka po teatrach w poszukiwaniu możliwości debiutu. Beznadziejna, wpędzająca w depresję, często kończącym się wnioskiem “o pójściu na spacer z kompromisem”. Sara, od której pierwszy z dyrektorów chciał czegoś, co wywoła u ludzi wesołość (najlepiej, aby wyreżyserowała farsę), wraca do niego z tragifarsą, którą napisało tak naprawdę samo życie. Na swój sposób obeszła system. Oby projekcja “Debiutu” w teatrze była pierwszym krokiem do wyjścia z kręgu chocholej odysei.

Twórcy

reżyseria Aneta GROSZYŃSKA
scenariusz Jan CZAPLIŃSKI
scenografia i kostiumy Tomasz WALESIAK
muzyka Ela ORLEANS
operatorzy Radosław FURMANEK, Radosław ŁAGANOWSKI
dźwięk Jarek DOWNAR
światło Tony BIELECKI, Piotr HAIE, Krzysztof ŁABAZ
udźwiękowienie Mateusz NAWROCKI
montaż Kobas LAKSA, Dorota ROŚ, Katarzyna DWORAK
inspicjentka Marta BARASZKIEWICZ
staż asystencki Anna GRZELAK, Kamila WYSOCKA, Julia ŻUKOWA

O B S A D A
Zespół Teatru im. Stefana Jaracza
Ewa AUDYKOWSKA-WIŚNIEWSKA, Monika BADOWSKA, Katarzyna CYNKE, Iwona DRÓŻDŻ, Urszula GRYCZEWSKA, Iwona KARLICKA, Dorota KIEŁKOWICZ, Natalia KLEPACKA, Milena LISIECKA, Izabela NOSZCZYK, Matylda PASZCZENKO, Anna SARNA, Agnieszka SKRZYPCZAK, Grażyna WALASEK, Paulina WALENDZIAK, Elżbieta ZAJKO, Mikołaj CHROBOCZEK, Sambor CZARNOTA, Ireneusz CZOP, Mateusz CZWARTOSZ, Hubert JARCZAK, Marcin KORCZ, Robert LATUSEK, Marek NĘDZA, Mariusz OSTROWSKI, Radosław OSYPIUK, Paweł PACZESNY, Krystian PESTA, Karol PUCIATY, Mariusz SIUDZIŃSKI, Mariusz SŁUPIŃSKI, Michał STASZCZAK, Łukasz STAWOWCZYK, Bogusław SUSZKA, Krzysztof WACH, Andrzej WICHROWSKI, Mariusz WITKOWSKI, Marcin WŁODARSKI.

repertuar  Teatru im. Stefana Jaracza TUTAJ

(Fot. Teatr im. Stefana Jaracza w Łodzi)