159 lat temu wybuchło Powstanie Styczniowe. To największy w XIX w. polski zryw narodowy. Uczestniczyli w nim pabianiczanie. Część z nich spoczywa na pabianickim cmentarzu.
Dziś pasjonaci lokalnej historii z Towarzystwa Miłośników Dziejów odwiedzili groby powstańców styczniowych. “Grób Floriana Fijałkowskiego, który pozbawiony był od jakiegoś czasu tabliczki, dziś zyskał małą tabliczkę tymczasową” napisali na FB. Wcześniej zamieścili mapkę z grobami powstańców (jest w poście pod tekstem). Zaapelowali do “oddania hołdu ludziom, którzy walczyli, abyśmy także my dzisiaj mogli żyć w wolnej Polsce”.
Alicja Dopart, historyk z Pabianic, ustaliła, że cmentarzu katolickim znajdują się mogiły takich powstańców, jak : Roch Ochman (1838-1933) – kwatera 5-A-26, Florian Fijałkowski (?-1918) –kwatera 11-B- 1, Michał Braczkowski (1837-1921) –kwatera 2-C-7, Mateusz Gajzler (1843-1927) – kwatera 10-B-4, Ludwik Skowroński (?-?) kwatera 3-F-18, Karol Rudnicki (1843-1912) –kwatera 20-B-26, Katarzyna Garbińska (1838-1917) – kwatera 42-C-20a, Wawrzyniec Zieliński (1843-1917) – kwatera 21-E-3, tablica z grobu powstańca została usunięta przez rodzinę w 1955 roku i wmurowana w południową ścianę kaplicy cmentarnej, ks. Leonard Urbankiewicz (1796-1864) – kwatera 3-G, grób nie istnieje, symboliczna tablica na grobowcu księży parafii św. Mateusza w kwaterze 18-A-6, Józef Rakowski (ok. 1843-1919) – zwłoki sprowadził do Pabianic w 1933 r. syn Wincenty, brak napisu na grobowcu rodzinnym w kwaterze 6-A-3. (Źródło: Sławomir Saładaj (Epizody z 1863 roku/ Wyłowione z sieci/um.pabianice.pl)
Pabianiczanie w powstaniu 1863 roku:
Ludwik Badyński, Ignacy Bagiński, Józef Berlikowski, Marcin Bielski, Marcin Bilski, Andrzej Biskupski, Józef Biskupski, Marcin Biskupski, Marian Biskupski, Paweł Biskupski, Michał Braczkowski, Ignacy Bromski, Jajne Bronowski, Kazimierz Brykowski, Juliusz Busiakiewicz, Jan Chyliński, Mateusz Chyliński, Stanisław Chyliński, Jan Czyżewski, Florian Fijałkowski, Jan Filipiński, Mateusz Fiszebrant, Jan Foryński, Mateusz Gajzler, Stanisław Gajzler, Katarzyna Garbińska, Garbiński, Edmund Garczyński, Michał Gołębiowski, Mikołaj Gołębiowski, Mateusz Goss, Tomasz Grudlewicz, Józef Gruszczyński, Adolf Gryzel, Józef Gryzel, Franciszek Hanczka, Franciszek Jankowski, Józef Just-Justowski, Ludwik Kaczorowski (Tuzikiewicz), Bartłomiej Kasprzak, Franciszek Kochanowski, Jan Kołosiński, Józef Komorowski, Józef Kopycki, Łukasz Koziarski, Franciszek Kozłowski, Ludwik Kozłowski, Roch Kozłowski, Bernard Kraj, Franciszek Kuligowski, Krystian Kruszel, Wawrzyniec Lipowski, Izrael Lejzer, Konstanty Liczmanek, Ignacy Lefler, Bonifacy Ławicki, Roman Łomżyński, Andrzej Malinowski, Stanisław Malinowski, Konstanty Małecki, Wojciech Muszyński, Karol Nowicki, Mateusz Nowicki, Roch Ochman, Józef Panocki, Józef Pociejewski, Jan Przedmojski, Paweł Pszenicki, Antoni Przybylski, Andrzej Rakowski, Józef Rakowski, Stefan Rąbalski, Karol Rudnicki, Feliks Rutkowski, August Rychter, Aleksander Rykowski, Ludwik Skowroński, Józef Skoczyński, Karol Skoczyński, Konstanty Skoczyński, Józef Stachel, Paweł Sujecki, Mikołaj Śmiałkowski, Mikołaj Śpionek, Józef Tampicki, Edmund Tarczyński, Leonard Urbankiewicz, Antoni Urbankowski, Jakub Waszkiewicz, Antoni Wlazłowicz, Leon Zagórowski, Franciszek Zawadzki, Stanisław Zieliński, Wawrzyniec Zieliński.
Powstanie Styczniowe rozpoczęło się 22 stycznia 1863 r. Powstańcy zaatakowali rosyjskie garnizony w Królestwie Polskim. “Rankiem, 1 lutego, łódzcy powstańcy skierowali się przez Pabianice i Łask do lasów rososzyckich z zamiarem połączenia się z oddziałem J. Oxińskiego. Niestety zostali rozbici pod Wronowicami przez idące z Sieradza wojska rosyjskie dowodzone przez mjr. Esmana” piszą: Autor: Adriana Bryk, Wojciech Kowaluk, Tomasz Walkiewicz w publikacji “1863 Ku niepodległości”.
W ciągu trwających ponad 1,5 roku działań zbrojnych doszło do ponad tysiąca mniejszych lub większych potyczek, a w walkach wzięło w sumie udział co najmniej 150 tys. powstańców. Było najdłużej trwającym i najbardziej masowym ruchem niepodległościowym XIX w. Po zakończeniu powstania Polaków dotknęły liczne represje m.in. konfiskata majątków szlacheckich, kasacja klasztorów na obszarze Królestwa Polskiego, wysokie kontrybucje, a przede wszystkim aktywna rusyfikacja. Za udział w powstaniu władze carskie skazały na śmierć co najmniej 669 osób. Na zesłanie skazano przynajmniej 38 tysięcy.
(Fot. FB/ Towarzystwo Miłośników Dziejów Pabianic)