Płyty z informacjami o getcie zostaną wmurowane w chodniki

Rodzi się coraz więcej pomysłów na upamiętnienie 80. rocznicy likwidacji pabianickiego getta. Jeden z nich zamienia się  właśnie w czyn. Ruszyła społeczna zbiórka.

Towarzystwo Miłośników Dziejów Pabianic otrzymało pozytywną odpowiedź na pismo do prezydenta Pabianic Grzegorza Mackiewicza w sprawie upamiętnienia granic getta w naszym mieście.
Społecznicy zawnioskowali o wmurowanie w chodniki biegnącej przez środek getta ulicy Warszawskiej czterech kamiennych płyt wskazujących jego granice. Wiedząc, że podczas trwającej przebudowy ulicy nie planowano wydatków na ten cel, zaproponowali zorganizowanie społecznej zbiórki, która pokryłaby koszt płyt.

Koszt jednej tablicy to ok. 1000-1500 zł w zależności od napisu, który zostanie na niej umieszczony. Szczegółowy wygląd jest uzgadniany z prezydentem. “Montaż winien być wykonany w porozumieniu z wykonawcą remontu, przez firmę wykonującą nawierzchnię chodników w ramach projektu ŁTM” odpisał Grzegorz Mackiewicz.

Link do zbiórki TUTAJ

“Ufamy w siłę pabianickiej społeczności – tej, która mieszka dzisiaj w Pabianicach i wszystkich, którzy z różnych powodów opuścili nasze miasto. Wszyscy jesteśmy PABIANICZANAMI ! Wspólnie upamiętnijmy tych, którzy żyli obok naszych rodziców i dziadków i zginęli tylko dlatego, że przynależeli do innej narodowości“ napisali członkowie TMDP.

Zmiana klimatu i inicjatywy

Do niedawna ten temat pamięci o zamordowanych pabianiczanach był w przestrzeni publicznej  pomijany. W tym roku zaczęło się to zmieniać. W niedzielę (18.04.), o godz. 11.00,  pod tablicą pamiątkową o synagodze na ul. Bóźnicznej, zostały złożone kwiaty z okazji rocznicy wybuchu powstania w getcie warszawskim. Zwrotnym punktem było pojawienie się 16 maja pod tablicą delegacji władz samorządowych z kwiatami i zniczami (na zdjęciu). Przybył rabin Dawid Szychowski i prezes Gminy Żydowskiej w Łodzi Józef Weininger. Powód? 79. rocznica likwidacji pabianickiego getta.

Prezydent Grzegorz Mackiewicz zadeklarował, że w przyszłym roku, kiedy od tragedii ponad 8 tys. pabianiczan minie 80 lat, tablica będzie inna i miejsce, gdzie stała zmieni się. Koło niej ZGM powiesił zakaz składowania śmieci, w których to miejsce dotąd tonęło. Inaczej wyglądać będzie też wkrótce cmentarz żydowski przy ul. Jana Pawła II.

– W przyszłym roku chcemy zakończyć prace projektowe dotyczące ogrodzenia. Chcemy, aby alejki były oświetlone, a cmentarz był otwarty dla zwiedzających – usłyszeliśmy od prezesa Gminy Żydowskiej Józefa Weiningera, który razem ze społecznikami 23 maja rozpoczął tegoroczne odchwaszczanie kirkuta.

Pomysły (wymiana tablicy, zamontowanie tablic wyznaczających granice getta, mural) znalazły się w interpelacji radnego Antoniego Hodaka. – Zrobił na mnie wrażenia zapał oraz pomysły pabianiczanina Przemysława Majewskiego, dlatego postanowiłem zadziałać – mówi samorządowiec. I dodaje – Bardzo cieszy też to, że mieszkańcy biorą sprawę we własne ręce. Na FB powstała grupa Pabianicki Żonkil, a aktywna pabianiczanka Aneta Banasiak postanowiła pilotować temat muralu.

21 maja  Renata Uznańska- Bartoszek, poinformowała na FB o  swoim projekcie ,, Przywróćmy Pamięć”, który został dopuszczony do głosowania w ramach budżetu obywatelskiego „ŁÓDZKIE NA PLUS” na rok 2022. Głosować na niego będą mogli wszyscy mieszkańcy powiatu pabianickiego od 28 czerwca do 16 lipca 2021 r..  Ogólnie wiadomo, że: ” Zwieńczeniem tych działań będzie odtworzenie lokalnej historii Miasta Pabianic ze szczególnym uwzględnieniem jej wielokulturowego charakteru. Jednym z założeń projektu jest jak największe zaangażowanie mieszkańców poprzez udział w projekcie, jego uczestnicy poznaliby historię i kulturę Żydów pabianickich”.

Grupa dyskusyjna

Pabianicki Żonkil stał się platformą wymiany koncepcji. To tutaj debiutują i krystalizują się. Taką drogę przeszedł projekt Towarzystwa Miłośników Dziejów Pabianic “Nieobecni pabianiczanie”. Składa się z kilku punktów:
1. Obchody rozpoczniemy już w grudniu bieżącego roku. TMDP wyda kalendarz na rok 2022. Tym razem będzie on zatytułowany „Wielokulturowe Pabianice – społeczność żydowska”.
2. Od 2020 roku staramy się o zgodę Urzędu Miejskiego na wmurowanie w chodnik po obu stronach ulicy Warszawskiej tablic z informacją o getcie (treść jeszcze do ustalenia); proponujemy wykonać to działanie podczas inwestycji tramwajowej; w tym roku wysłaliśmy ponownie pismo z pytaniem w tej sprawie i czekamy na odpowiedź. Proponujemy, żeby środki na ten cel zebrać w zbiórce wśród mieszkańców miasta, aby było to wspólne przedsięwzięcie pabianiczan.
3. Organizacja uroczystego Marszu Pamięci trasą prowadzenia społeczności żydowskiej ze Starego Miasta na dawny stadion Kruschender. Podczas marszu odczytywane byłyby relacje świadków z tamtego okresu.
4. Odsłonięcie obelisku przy ul. Wyspiańskiego, upamiętniającego miejsce selekcji mieszkańców pabianickiego getta. Inspiracją co do formy mógłby być obelisk w Petrykozach upamiętniający wypędzenie tamtejszych mieszkańców.
5. Uroczysta emisja filmu „SARID” autorstwa Zbigniewa Gajzlera. (po uzyskaniu zgody autora)

Z kolei  Robert Lewera (klub “O co biega” zaproponował Bieg i Marsz Pamięci z przystankami historycznymi. “Na nich koledzy z TMDP przybliżyliby krótko historię. Może spotkanie z ciekawym gościem na trasie?” napisał.

Być może z podpowiedzi mieszkańców uda się stworzyć unikalny program obchodów, który przywróci pamięć i ukształtuje tożsamość…

(Fot. Przemysław Majewski)