Tutaj zamordowali pabianickich Żydów

Niemiecki obóz zagłady Kulmhof w Chełmnie nad Nerem był ośrodkiem masowej, natychmiastowej zagłady Żydów w Kraju Warty (Warthegau). Tutaj w maju 1942 r., po selekcji na stadionie Towarzystwa Sportowego „Krusche&Ender”, przewieziono ok. 3200 pabianickich Żydów. 3600 trafiło do łódzkiego getta, skąd transportowano m.in. do Kulmnhof.

Obóz w oddalonym od Pabianic ok. 100 km Chełmnie nad Nerem funkcjonował od 7 grudnia 1941 r. do 11 kwietnia 1943 r. Eksterminacji dokonywano w samochodach – mobilnych komorach gazowych, przy użyciu gazu spalinowego. Kierowca był jednocześnie katem.

Ciała ofiar wywożono do oddalonego o 4 km Lasu Rzuchowskiego. Tam grzebano zwłoki w mogiłach o długości od 60 do 230 m. Latem 1942 r. wskutek rozkładania się ciał w grobach masowych i zagrożenia epidemiologicznego wstrzymano transporty. Rozpoczęto wydobywanie zwłok z grobów i palenie ich w polowych krematoriach. W marcu 1943 r. zapadła decyzja o likwidacji obozu.

Muzealne zbiory

Zasadniczą część zbiorów Muzeum Kulmnhof stanowią autentyczne przedmioty pochodzące z obozu Kulmhof, odnalezione w trakcie wieloletnich prac archeologicznych, prowadzonych we wsi Chełmno (1997-2004) i Lesie Rzuchowskim (1986-1987; 2003-2004).

Zbiory dzielą się na:

• obiekty stałe (zachowane fundamenty pałacu, spichlerz, fundamenty krematorium, lapidarium oraz współczesne upamiętnienia i pomniki)
• tekstylia (fragmenty chałatów)
• przedmioty osobiste (okulary, klucze, maszynki do golenia, szczotki, szczoteczki do zębów, naczynia i  sztuczce itp.)
• obuwie (zachowane fragmentarycznie skórzane obuwie)
• eksploatacje zwłok (zęby, protezy dentystyczne)
• przedmioty kultu religijnego (jady, świeczniki chanukowe, fragmenty macew)
• przedmioty artystyczne (pierścionki, bransoletki, naszyjniki, korale, papierośnice, wisiorki

Więcej informacji wraz z archiwalnymi zdjęciami znajdziecie TUTAJ

Miejsce pamięci

Na zamieszczony niżej zdjęciu tablica upamiętniająca ofiary z Pabianic. Umieszczono ją w 1992 r staraniem ziomkostwa pabianiczan z Izraela. (Fot. Muzeum Kulmhof)