Możliwe jest porozumienie na linii oskarżony-prokurator-sąd.
Czytając różne artykuły dotyczące zarówno poważnych spraw kryminalnych, jak i pospolitych przestępstw, często można spotkać się z informacjami, że oskarżony dobrowolnie poddał się odpowiedzialności, sąd to zaakceptował i wymierzył mu uzgodnioną karę. Czy zatem możliwe jest takie porozumienie na linii oskarżony-prokurator-sąd? Tak, taką instytucję nazywa się „dobrowolnym poddaniem się karze”, a tryb taki określa się jako konsensualny, koncyliacyjny.
I tak też, zgodnie z art. 387 Kodeksu postępowania karnego, do chwili zakończenia pierwszego przesłuchania wszystkich oskarżonych na rozprawie głównej oskarżony, któremu zarzucono przestępstwo zagrożone karą nieprzekraczającą 15 lat pozbawienia wolności, może złożyć wniosek o wydanie wyroku skazującego i wymierzenie mu określonej kary lub środka karnego, orzeczenie przepadku lub środka kompensacyjnego bez przeprowadzania postępowania dowodowego. Wniosek może również dotyczyć wydania określonego rozstrzygnięcia w przedmiocie poniesienia kosztów procesu. Oznacza to, że oskarżony, składając wniosek, powinien w sposób precyzyjny określić karę i inne środki, które chce, ażeby wymierzył mu sąd – nie wystarczające jest więc złożenie jedynie samego wniosku, opartego tylko o samą chęć, by sprawa zakończyła się w takim trybie. Jeżeli oskarżony nie jest w stanie samodzielnie skonstruować propozycji kary, może w tym zakresie skorzystać z pomocy obrońcy (np. adwokata). Może on także, jeżeli spełnia określone warunki, złożyć do sądu wniosek o wyznaczenie obrońcy z urzędu.
Sąd może uwzględnić wniosek o wydanie wyroku skazującego, gdy okoliczności popełnienia przestępstwa i wina nie budzą wątpliwości, a cele postępowania zostaną osiągnięte mimo nieprzeprowadzenia rozprawy w całości. Co warte podkreślenia, uwzględnienie wniosku jest możliwe jedynie wówczas, gdy nie sprzeciwia się temu prokurator, a także pokrzywdzony należycie powiadomiony o terminie rozprawy oraz pouczony o możliwości zgłoszenia przez oskarżonego takiego wniosku. Z punktu widzenia procesowego, przed złożeniem takiego wniosku zasadne jest zatem skonsultowanie propozycji kary z urzędem prokuratorskim i pokrzywdzonym, jeżeli ten występuje w sprawie.
Sąd może także uzależnić uwzględnienie wniosku oskarżonego od dokonania w nim wskazanej przez siebie zmiany – np. zwracając uwagę na konieczność orzeczenia określonego środka karnego lub nałożenia na oskarżonego dodatkowego obowiązku.
Przed uwzględnieniem wniosku o wydanie wyroku skazującego sąd poucza obecnego oskarżonego o treści art. 447 § 5 Kodeksu postępowania karnego. Artykuł ten przewiduje, że w wypadku uwzględnienia wniosku i wydania wyroku skazującego zgodnego z treścią porozumienia, oskarżony w dalszym biegu nie będzie mógł opierać ewentualnej apelacji o zarzuty błędu w ustaleniach faktycznych lub rażącej niewspółmierności kary. Wynika to z tego, że z chwilą przychylenia się do wniosku, sąd może uznać za ujawnione dowody wymienione w akcie oskarżenia lub dokumenty przedłożone przez stronę – w takie sytuacji nie przeprowadza się więc typowego postępowania dowodowego, a sąd opiera się przede wszystkim na tym, co zebrał i ustalił prokurator w dochodzeniu lub śledztwie. To samo dotyczy kwestii kary, bowiem jeżeli oskarżony uzgodnił coś z pozostałymi stronami i potem zaakceptował to sąd, to kwestionowanie wyroku skazującego, zgodnego z tymi ustaleniami, byłoby nielojalne procesowo.
Adwokat Dawid Zakrzewski*
______________________________________________________________________
*Adwokat Dawid Zakrzewski, pabianiczanin, absolwent prawa na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego. Ukończył aplikację adwokacką przy Izbie Adwokackiej w Łodzi. Kilkuletnie doświadczenie w występowaniu przed sądami, organami państwowymi i samorządowymi obecnie wykorzystuje w ramach własnych kancelarii adwokackich mieszczących w Pabianicach i w Łodzi. W swojej praktyce świadczy pomoc prawną z zakresu prawa karnego, cywilnego i rodzinnego.
Jeśli chcecie Państwo podpowiedzieć istotny temat do poruszenia na naszych łamach, piszcie na kontakt@pabianice.tv (w temacie: Prawo bliżej Ciebie).
