Dla pabianice.tv tematy prawne porusza adwokat Mariusz Niedziałkowski.
Dziś (4 października) obchodzimy Światowy Dzień Zwierząt (World Animal Day). Jest to dzień szczególny, utożsamiany z dniem wspominania w Kościele powszechnym świętego Franciszka z Asyżu, który jest patronem zwierząt, ekologów i ekologii. Celebrując to święto powinniśmy przypomnieć sobie, jak ważne jest prawidłowe zachowanie ludzi w stosunku do zwierząt oraz uświadomić, że zwierzę to istota żywa i jako takiej przysługują jej określone prawa.
Podczas obchodów święta zwierząt zwracamy uwagę społeczeństwu w pierwszej kolejności jakie prawa przysługują zwierzętom, pochylamy się nad losem zwierząt bezdomnych, aspektom znęcania się nad zwierzętami oraz innymi problemami, które dotykają naszych kompanów, w szczególności sankcji karnych za porzucanie zwierząt czy ich uwłaczającego traktowania.
1) Stan prawny
Podstawowym aktem prawnym, regulującym sytuację prawną zwierząt w Polsce, jest ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie praw zwierząt (Dz. U. 1997 Nr 111 poz. 724 z późniejszymi zmianami).
Z treści przepisu art. 1 wyżej wymienionej ustawy dowiadujemy się, że zwierzę, jako istota żyjąca, zdolna do odczuwania cierpienia, nie jest rzeczą. Człowiek jest mu winien poszanowanie, ochronę i opiekę. Przytoczony przepis stanowi wyraz obowiązku człowieka do humanitarnego traktowania i ochrony zwierząt, a także reguluje postępowanie ze zwierzętami, które są przez ludzi wykorzystywane w sferach życia zarówno gospodarczego, jak i społecznego.
Pomimo, iż stale trwają prace nad zaostrzeniem kar wobec sprawców znęcania się nad zwierzętami, okrucieństwo wobec zwierząt jest wciąż zjawiskiem nader powszechnym. Skala wszczętych postępowań karnych z tytułu okrucieństwa nad zwierzętami przedstawia się następująco: w 2010 roku wszczęto 1754 postępowań karnych, natomiast w ubiegłym roku – 4140.
Głos w tej sprawie zabrała Fundacja Czarna Owca Pana Kota i Stowarzyszenie Ekostraż: „Częściej dostrzegamy w swoim otoczeniu przypadki maltretowania i rzadziej pozostajemy obojętni. Z drugiej strony także organy ścigania i prokuratorzy z większą starannością prowadzą dochodzenia w tych sprawach”. Zgodnie z danymi pozyskanymi przez powyższą Fundację, w wyniku monitoringu zakładów karnych w latach 2012-2016 przebywało w nich 885 osadzonych za przestępstwa przeciwko ochronie zwierząt. Ponad 800 spraw skierowano do sądów z aktem oskarżenia, 48 wniosków o warunkowe umorzenie postępowania karnego, 1777 spraw zakończono umorzeniem postępowania przygotowawczego, w 1339 sprawach odmówiono wszczęcia postępowania.
2) Zakaz znęcania
Ustawa o ochronie praw zwierząt wprowadziła definicję znęcania się nad zwierzętami jednoznacznie wskazując, że jest nim m.in. zadawanie albo świadome dopuszczanie do zadawania zwierzętom bólu lub cierpień, w szczególności wskutek ich traktowania w określony sposób, obejmujący m.in. umyślne zranienie lub okaleczenie zwierzęcia, transport zwierząt powodujący ich zbędne cierpienie lub stres, utrzymywanie zwierząt w niewłaściwych warunkach bytowania, porzucenie zwierzęcia, obcowanie płciowe ze zwierzęciem czy też wystawianie zwierzęcia na działanie warunków atmosferycznych, które zagrażają jego życiu lub zdrowiu.
Zgodnie z obowiązującym porządkiem prawnym, sprawcom znęcania się nad zwierzętami grożą teraz trzy lata więzienia (do tej pory dwa lata). Za szczególnie okrutne traktowanie zwierząt można zostać skazanym nawet na pięć lat. Obligatoryjna, a więc orzekana przez Sądy obowiązkowo, jest też nawiązka w wysokości od 1 tys. zł do 100 tys. zł na cel związany z ochroną zwierząt. Do tej pory nawiązka miała charakter fakultatywny, co oznaczało że Sąd mógł, ale nie musiał, orzec w takiej sprawie środek karny od 500 zł do 100 tys. zł, jednak nawiązka orzekana była stosunkowo rzadko.
3) Wyrok w sprawie znęcania
Zobrazowaniu przykładu okrucieństwa wobec zwierząt, które nie polega wyłącznie na stosowaniu przemocy fizycznej, może posłużyć sprawa, którą zajmował się Sąd Rejonowy w Płocku. Wyrokiem z 16 lutego 2017 roku Sąd uznał Małgorzatę S. – właścicielkę 2 psów za winną znęcania się nad zwierzętami. Oskarżona utrzymywała zwierzęta w niewłaściwych warunkach bytowania, bez pokarmu i wody przez okres wykraczający poza minimalne potrzeby życiowe, czym doprowadziła psa o imieniu Ares do śmierci przez zagłodzenie, a także spowodowała wycieńczenie drugiego psa o imieniu Saba tj. o przestępstwo z art. 35 ust. 1 ustawy o ochronie zwierząt.
Sąd zważył, że oskarżona działała z premedytacją i szczególnym okrucieństwem pozostawiając oba psy w zamkniętym mieszkaniu bez wody i pokarmu przez okres 3 miesięcy, to jest od sierpnia do października 2015 roku. Oskarżona nie reagowała na uwagi sąsiadów oraz interwencje podejmowane przez Straż Miejską i Towarzystwo Opieki nad Zwierzętami. Wyłącznie dzięki działaniom sąsiadów udało się doprowadzić do skutecznej interwencji Policji podjętej w mieszkaniu oskarżonej, a w konsekwencji uratowania jednego psa – Saby.
Sąd przychylił się w całości do wniosków zgłoszonych przez prokuratora i orzekł wobec Małgorzaty S. karę 1 roku bezwzględnego pozbawienia wolności, zakaz posiadania zwierząt przez okres 10 lat oraz orzekł nawiązkę w kwocie 2000 zł na cel związany z ochroną zwierząt.
4) Obowiązkowy przepadek zwierzęcia
Przepadek zwierzęcia na rzecz Skarbu Państwa jest środkiem karnym, który sąd orzeka obligatoryjnie lub fakultatywnie, w sytuacji popełnienia określonego rodzaju przestępstw lub wykroczeń związanych ze zwierzętami. Przepadek polega w tym wypadku na odebraniu zwierzęcia osobie, wobec której orzeczono ten środek.
Sąd orzeknie przepadek obligatoryjnie – gdy sprawca został skazany za znęcanie się nad zwierzętami, których jest właścicielem (również ze szczególnym okrucieństwem). Także przepadek zostanie orzeczony obowiązkowo, gdy sprawca został skazany za zabicie, uśmiercenie, dokonanie uboju zwierzęcia z naruszeniem art. 6 ust. 1, art. 33 lub art. 34 ust. 1-4 ustawy o ochronie zwierząt, jeżeli sprawca jest jego właścicielem.
W przypadku orzeczenia przepadku zwierzęcia, wykonaniem takiego środka karnego zajmuje się organizacja społeczna, której statutowym celem jest ochrona zwierząt. Sąd przekazuje takiej organizacji zawiadomienie o wydaniu prawomocnego orzeczenia o przepadku. Organizacja zajmując się odebraniem zwierzęcia, może skorzystać z pomocy Policji. W dalszej kolejności organizacja zobowiązana jest powiadomić o odebraniu zwierzęcia powiatowego lekarza weterynarii w celu przeprowadzenia badania zwierzęcia.
Należy także nadmienić, że wszystkimi kosztami wykonania orzeczenia sądu o przepadku zwierzęcia Sąd obciąża skazanego.
5) Gdzie należy zgłaszać interwencje w sprawie niewłaściwego traktowania zwierząt?
Straż Miejska w Pabianicach
ul. Narutowicza 33, 95-200 Pabianice
nr tel. 986;
Wydział Ochrony Środowiska
Urząd Miejski w Pabianicach, ul. św. Jana 4, 95-200 Pabianice
nr tel. (42) 22-54-628
![Pabianice mogą stać się zieloną wątrobą regionu [WYWIAD]](https://pabianice.tv/wp-content/uploads/2022/05/zywoplot_cisy-243x180.jpg "Pabianice mogą stać się zieloną wątrobą regionu [WYWIAD]")
