Od dziś w każdy weekend na pabianice.tv znajdziecie krótkie omówienie zagadnienień natury prawnej. Towarzyszy im słowniczek ważnych pojęć.
– Zapewne każdy zetknął się w Internecie ze zjawiskiem hejtu, polegającym na personalnych i nieprawdziwych zarzutach dotyczących czyjegoś zachowania, wyglądu lub sposobu życia. Codziennie wręcz spotykamy się w sieci z wyzwiskami o wulgarnym i obraźliwym charakterze. Działania takie mogą stanowić zniesławienie lub zniewagę, a ich sprawcy mogą być pociągnięci do odpowiedzialności karnej lub cywilnej. Wydawać by się mogło, że autorzy takich treści, z uwagi na pozorną anonimowość, pozostaną bezkarni i unikną jakichkolwiek konsekwencji. Nic bardziej mylnego – tłumaczy adwokat Dawid Zakrzewski.
Czym jest zniesławienie i zniewaga oraz czym te pojęcia się różnią?
Zniesławienie polega na pomówieniu, które może poniżyć kogoś w oczach opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska czy zawodu.
Zniewaga to ubliżenie komuś słowem, gestem, pismem, rysunkiem, a także zachowaniem. Popełnienie takich przestępstw w Internecie podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. W razie skazania sąd może orzec jeszcze nawiązkę na rzecz pokrzywdzonego albo na dowolny cel społeczny przez niego wskazany.
Zniesławienie i zniewaga ścigane są z oskarżenia prywatnego, co oznacza, że dla nadania sprawie biegu konieczne jest działanie samego pokrzywdzonego – co do zasady ani prokurator, ani policja nie podejmie w takiej sprawie żadnych działań wyjaśniających lub dochodzeniowych. Przede wszystkim, w pierwszej kolejności należy zabezpieczyć przyszły materiał dowodowy – np. utrwalić treści zniesławiające lub znieważające poprzez tzw. zrzut z ekranu, zebrać dane o sprawcy z ogólnie dostępnego widoku jego profilu (często występują tam pomocne informacje dodatkowe). Jeżeli wiadomo, kim jest sprawca, jeżeli można go zidentyfikować z imienia i nazwiska, to pokrzywdzony może skierować prywatny akt oskarżenia do sądu rejonowego. Kiedy jednak nie dysponujemy danymi sprawcy lub niemożemy samodzielnie zdobyć wystarczającego materiału dowodowego, pozostaje nam złożyć na policji skargę w związku z popełnionym przestępstwem. Skargę można złożyć ustnie lub na piśmie.
Zarówno zniesławienie, jak i zniewaga, stanowią naruszenie dóbr osobistych, które podlegają ochronie prawnej przed sądem cywilnym. Aby dochodzić swoich praw w tym zakresie, należy złożyć pozew o naruszenie dóbr osobistych. Można w nim żądać choćby przeprosin na portalu społecznościowym, w prasie lub sprostowania nieprawdziwych treści na stronie internetowej. Ponadto możemy domagać się zasądzenia na naszą rzecz zadośćuczynienia lub wpłaty na wskazany cel społeczny. Jeżeli wskutek naruszenia dobra osobistego została nam dodatkowo wyrządzona szkoda w majątku, możemy żądać jej
naprawienia poprzez żądanie odpowiedniego odszkodowania.
Adwokat Dawid Zakrzewski*
SŁOWNIK WAŻNYCH POJĘĆ
POZEW – jest to pismo wnoszone do sądu w sprawach cywilnych, które w treści zawiera
żądanie, poparte podanymi faktami i dowodami (np. żądanie zapłaty określonej kwoty od
dłużnika, poparte twierdzeniami o zawartej umowie lub wykonanej usłudze, potwierdzone
dowodami z dokumentów, zdjęć lub zeznaniami świadków).
Wnoszący pozew nazywany jest powodem, zaś jego przeciwnik procesowy pozwanym.
Pozew należy sporządzić samodzielnie lub przez pełnomocnika (radcę prawnego lub
adwokata). Większość wzorów pozwów w najczęstszych sprawach dostępna jest na portalach
prawniczych w Internecie lub w biurach podawczych sądów.
AKT OSKARŻENIA – jest wnioskiem skierowanym przez oskarżyciela publicznego w
sprawach karnych. Jest składany do sądu w celu pociągnięcia oskarżonego do
odpowiedzialności karnej za zarzucane mu przestępstwo i zastosowania wobec niego
określonego rodzaju kary, środka karnego lub innego obowiązku – np. naprawienia szkody.
Oskarżycielem publicznym jest przede wszystkim prokurator i to ten urząd, wnosząc akt
oskarżenia do sądu, przenosi sprawę karną z fazy dochodzenia lub śledztwa w fazę
postępowania sądowego przed sądem.
Zdarza się jednak, że akt oskarżenia do sądu wnosi nie prokurator, a sam
pokrzywdzony przestępstwem – dotyczy to jednak ściśle określonych przestępstw (wówczas
mówimy o prywatnym akcie oskarżenia) lub sytuacji procesowych (subsydiarny akt
oskarżenia). Definicje te będą opisane odrębnie w następnych materiałach.
*Adwokat Dawid Zakrzewski, pabianiczanin, absolwent prawa na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego. Ukończył aplikację adwokacką przy Izbie Adwokackiej w Łodzi. Kilkuletnie doświadczenie w występowaniu przed sądami, organami państwowymi i samorządowymi obecnie wykorzystuje w ramach własnych kancelarii adwokackich mieszczących w Pabianicach i w Łodzi. W swojej praktyce świadczy pomoc prawną z zakresu prawa karnego, cywilnego i rodzinnego.
