Ministerstwo proponuje translokację pomnika. Znajdzie się chętny?

Dyrektor departamentu w resorcie kultury zauważyła problem prawny. Podziękowała nam za zainteresowanie ochroną zabytków i jednocześnie nośników propagandy komunizmu.

Po publikacji tekstu „Prawo przeczy prawu. Ministerstwo robi uniki”, otrzymaliśmy odpowiedź z resortu kultury, o którą zabiegaliśmy od września ub. roku. Dr hab. Katarzyna Zalasińska, dyrektor departamentu ochrony zabytków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, przyznaje (co odkryliśmy we wrześniu ub. roku), że “Problem pojawia się wówczas, kiedy pomnik nie jest wpisany do rejestru zabytków, a jedynie włączony do wojewódzkiej ewidencji zabytków ruchomych i na mocy ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami podlega ochronie konserwatorskiej. Jak podaliśmy, usunięcie pomnika może złamać prawo, a decyzji wojewody w sprawie rozbiórki grozi unieważnienie.

Pani dyrektor napisała do redakcji: „Pragnę podziękować za zainteresowanie tematem i zwrócenie uwagi na ochronę pomników będących jednocześnie zabytkiem i nośnikiem propagandy komunizmu, takich pomników jest wiele i jest to problem ogólnopolski”. Jakie rozwiązania problemu proponuję MKiDN?

Rozbiórka po uzgodnieniu z nadzorem budowlanym i konserwatorem zabytków

W piśmie czytamy: “Gdyby jednak, pomimo zakwalifikowania pomnika Pamięci Narodowej w Pabianicach do zabytków ruchomych, uznać go za obiekt budowlany, biorąc pod uwagę jego konstrukcję, formę architektoniczną i znaczne gabaryty, wówczas – w związku z planowaną rozbiórką – należałoby odwołać się do przepisów prawa budowlanego. Artykuł 39 ust. 3 ustawy prawo budowlane określa, że »w stosunku do obiektów budowlanych oraz obszarów niewpisanych do rejestru zabytków, a ujętych w gminnej ewidencji zabytków, pozwolenie na budowę lub rozbiórkę obiektu budowlanego wydaje organ administracji architektoniczno-budowlanej w uzgodnieniu z wojewódzkim konserwatorem zabytków«. A zatem Łódzki Wojewódzki Konserwator Zabytków, organ konserwatorski, ze względu na lokalizację monumentu byłby zobowiązany do uzgodnienia decyzji z miejscowym organem administracji architektoniczno-budowlanej o rozbiórce ww. pomnika”.

Przeniesienie po konsultacji z organem konserwatorskim

Szefowa departamentu zauważyła, że treści pomnika odnoszą się do historii Polski, a pabianiczanie mają do monumentu niejednoznaczny stosunek. Jak czytamy: „Biorąc pod uwagę historię pomnika, jego formę architektoniczną, wystrój plastyczny oraz w warstwie treściowej przekaz odwołujący się do historii Polski (tematyka przedstawień na płaskorzeźbach), a także różny stosunek do monumentu mieszkańców Pabianic, należałoby rozważyć możliwość translokacji pomnika za zgodą wojewódzkiego konserwatora zabytków (w przypadku znalezienia przez obecnego właściciela, tj. Miasto Pabianice podmiotu, który przyjąłby ten pomnik)”.

***

Przypomnijmy, że według prezydenta Grzegorza Mackiewicza przeniesienie pomnika jest nierealne z uwagi na ogromne gabaryty monumentu i wielkie koszta – nawet 5-7 milionów zł). Takie rozwiązanie proponował wcześniej Wojewódzki Konserwator Zabytków.

Nasz pomnik mógłby stanąć w tworzonym przez IPN skansenie pomników wdzięczności Armii Radzieckiej i Związkowi Radzieckiemu, planowany w Bornem Sulinowie, o czym wspomniane było już w ubiegłym roku w doniesieniach prasowych formułowanych przez szefa Biura Edukacji IPN Andrzeja Zawistowskiego. Innym miejscem do tego przeznaczonym ma być stała wystawa w Muzeum Zimnej Wojny w Podborsku czy filia Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu.

Pomysły zgłosili także Czytelnicy, a następnie pojawiła się informacja o rozmowach w sprawie ulokowania pomnika na terenie Europejskiego Parku Rzeźby przy polu golfowym w Pabianicach.

Czas na usunięcie pomnika z przestrzeni publicznej mija 31 marca. Dyrektor wydziału prawnego, nadzoru i kontroli w Łódzkim Urzędzie Wojewódzkim zarzucił prezydentowi opieszałość i zagroził, że nie dostanie zwrotu pieniędzy za rozbiórkę, jeśli nie upora się z pomnikiem do końca tego miesiąca.